Gandhinagar News : લોકસભા 2024ની ચૂંટણીને લઈ ઉમેદવારના ખર્ચા થયા નક્કી

2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં એક મત માટે ખર્ચ થયા હતા 60 રૂપિયા ભારતમાં પહેલીવાર 1952માં લોકસભાની ચૂંટણી યોજાઈ હતી ચૂંટણી પંચ મતદાન પ્રક્રિયા હાથ ધરવા, મતદાર જાગૃતિ અને નિરીક્ષકોનો ખર્ચ કરે છે લોકસભા ચૂંટણી ને લઈ ગુજરાતમાં નામાંકન પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ચૂકી છે. ત્રીજા ફેઝ માં ચૂંટણી નજીક આવતા પ્રચાર જોરશોરથી શરૂ થઈ ચૂક્યો છે. ઉમેદવારોના પ્રચાર શરૂ થતા ચૂંટણી ખર્ચ પર નજર રાખતા ઓબ્ઝર્વર કામ શરૂ કરી દીધું છે. ઉમેદવારો માટે સ્ટાર પ્રચારકોના હેલિકોપ્ટર, પ્લેન, સભા સ્થળ તથા ચા નાસ્તાનો ખર્ચ નિશ્ચિત કર્યો તે પ્રમાણે ઉમેદવારોએ ખર્ચ દર્શાવવો પડશે. ચૂંટણી પંચ દ્વારા નિશ્ચિત થયેલા ખર્ચ નીચે પ્રમાણે છે. ઉમેદવારો દ્વારા થતી રેલી, કાર્યાલય અને સભાના ખર્ચ ચૂંટણી પંચે નિશ્ચિત કર્યા 1 -ચૂંટણી સભાના મંડપ, ચા, ખેસ, ACના ખર્ચ નિશ્ચિત કર્યા 2 -પ્રચાર માટે ઉપયોગી વિમાન,હેલિકોપ્ટર, બસ, રીક્ષા તથા ભારે વાહનોના ચૂંટણી પંચે ભાવ નિશ્ચિત કર્યા 3 -સ્ટાર પ્રચારકો માટે ઉપયોગી વિમાન તથા હેલિકોપ્ટરના પ્રતિ કલાકના રૂપિયા 1.25 લાખ થી 5 લાખના ભાવ નિશ્ચિત કર્યા 4 -રેલી અને સભામાં લોકોના અવરજવર માટે ઉપયોગી રીક્ષાના પ્રતિ કલાકના 1500 રૂપિયા જ્યારે હળવા વાહનોના 4 થી 5 હજાર ખર્ચ નિશ્ચિત થયા 5 -મંડપમા વિવિધ સાઉન્ડ સિસ્ટમ, ACના ખર્ચ રૂપિયા 75 થી 25 હજાર સુધીનો ખર્ચ નિશ્ચિત કર્યો 6 -5 થી 7 ટન ACનો ખર્ચ રૂપિયા 4 હજાર નક્કી કર્યો 7 -LED ટીવી ના ભાવ રૂપિયા 1500 નકકી થયા 8 -પાર્ટી ખેસ ના એક નંગ ના ખર્ચ રૂપિયા 6 9 -ડ્રાઈવરનો પગાર પ્રતિ દિવસ રૂપિયા 500 10 -મુખ્ય કાર્યાલય શહેરી વિસ્તારનો રૂપિયા 10 હજાર તો ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં 2500 11 -એક બોક્સ ફટાકડાનો ખર્ચ રૂપિયા 100 થયો 12 -ચા અને કોફી નો અડધા કપ ના ખર્ચ રૂપિયા 6 તો એક કપના 10 રૂપિયા ચૂંટણી પંચ કેવી રીતે અને શેના પર ખર્ચ કરે છે ચૂંટણી પંચ મતદાન પ્રક્રિયા હાથ ધરવા, મતદાર જાગૃતિ અને નિરીક્ષકોનો ખર્ચ કરે છે. કમિશનને આ નાણાં કેન્દ્ર સરકાર પાસેથી બજેટના રૂપમાં મળે છે. પંચના આ ખર્ચમાં રાજકીય પક્ષો દ્વારા કરવામાં આવેલ ખર્ચ અને સુરક્ષા વ્યવસ્થા પર કરવામાં આવેલ ખર્ચનો સમાવેશ થતો નથી.ભારતમાં ચૂંટણી પંચની સ્થાપના 1950માં કરવામાં આવી હતી. ચૂંટણી પંચને ચૂંટણી કરાવવાની વિશેષ સત્તાઓ છે, તેથી તેને ચૂંટણી પંચ પણ કહેવામાં આવે છે.ચૂંટણી ખર્ચનો સંપૂર્ણ હિસાબ ભારતમાં લોકસભાની પ્રથમ ચૂંટણી 1951-52માં યોજાઈ હતી. તે સમયે દેશમાં કુલ 17.32 કરોડ નોંધાયેલા મતદારો હતા. લગભગ 6 મહિનામાં સમગ્ર મતદાન પૂર્ણ થયું હતું. મતદાન કરાવવા માટે પંચ દ્વારા કુલ રૂ. 10.45 કરોડનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો.જો એક મતદારની દ્રષ્ટિએ જોવામાં આવે તો ચૂંટણી પંચે મતદાન કરવા માટે પ્રતિ મતદાર 6 પૈસા ખર્ચ્યા હતા.1957ની લોકસભા ચૂંટણીમાં 5.9 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. આ રકમ 1962માં વધીને 7.32 કરોડ રૂપિયા અને 1967માં 10.79 કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ. 1971ની ચૂંટણીમાં પંચે ચૂંટણી કરાવવામાં કુલ 11.64 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કર્યો હતો. આ ચારેય ચૂંટણીઓમાં પંચે મતદાર દીઠ 6 પૈસાથી ઓછો ખર્ચ કર્યો હતો.1977માં ઈમરજન્સી બાદ ચૂંટણી થઈ ત્યારે 6 પૈસાનો રેકોર્ડ તૂટી ગયો હતો. આ વખતે એક મતદાર પાછળ 7 પૈસા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા.1980માં મધ્યવર્તી ચૂંટણી યોજાઈ હતી. આ ચૂંટણીમાં કુલ 54.57 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થયો હતો. આ લોકસભા ચૂંટણીમાં મતદાર દીઠ ખર્ચ 1.5 રૂપિયા હતો. 1984માં આ વધીને બમણું થઈ ગયું. 1984ની ચૂંટણીમાં એક મતદાતા પાછળ 2.0 રૂપિયાનો ખર્ચ થયો હતો.1989 થી 1999 સુધી દેશમાં 5 લોકસભા ચૂંટણીઓ યોજાઈ હતી. ચૂંટણી પંચે 1989માં ચૂંટણી કરાવવા માટે 154 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ્યા હતા. આ ચૂંટણીમાં મતદાર દીઠ ખર્ચ 3.1 રૂપિયા હતો. 1991માં તે વધીને 7.0 રૂપિયા થઈ ગઈ.1996માં, પંચે પ્રતિ મતદાતા 10.1 રૂપિયા ખર્ચવા પડ્યા હતા. 3 વર્ષ પછી યોજાયેલી ચૂંટણીમાં આ રકમ 15.3 રૂપિયા હતી. 2004માં મતદાર દીઠ ખર્ચમાં ઘટાડો થયો હતો. આ વર્ષની ચૂંટણીમાં એક મતદાર પર માત્ર 15.1 રૂપિયાનો ખર્ચ થયો હતો.2014માં મતદારોના ખર્ચનો આંકડો 46 રૂપિયાને પાર કરી ગયો હતો. આ વર્ષે ચૂંટણી પંચે ચૂંટણી કરાવવા માટે કુલ 3870 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવો પડ્યો હતો. 2019માં પંચે કુલ 5500 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કર્યો હતો. જો મતદાર દીઠ ખર્ચની ગણતરી કરવામાં આવે તો પંચે આ ચૂંટણીમાં એક મતદાર પર 60 રૂપિયાનો ખર્ચ કર્યો હતો. મોટાભાગના પૈસા જાગૃતિ ફેલાવવા પાછળ ખર્ચવામાં આવે છે ચૂંટણી પંચનો સૌથી મોટો ખર્ચ મતદારોને જાગૃત કરવા પર છે. મતદારોને જાગૃત કરવા કમિશન આઉટડોર ઝુંબેશ ચલાવે છે. આ માટે અખબાર, ટીવી અને અન્ય ઘણા માધ્યમોનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.મતદારોને જાગૃત કરવાનો ઉદ્દેશ્ય વધુમાં વધુ વોટ વધારવાનો છે.1952ની ચૂંટણીમાં લગભગ 44 ટકા વોટ પડ્યા હતા, જે 2019માં વધીને 67 ટકા થઈ ગયા. પંચનો પ્રયાસ આ વખતે વોટ ટકાવારી 80ની આસપાસ પહોંચવાનો છે.